Azret Sultan Devleti Tarihi Kültür ve Doğa Müzesi’ne bağlı uzmanlar Hoca Ahmed Yesevi Türbesi’nde bir yıl süren araştırmalarının ilk raporunu yayınladı. Üç yıl sürmesi planlanan araştırma projesine Kazakistan’ın yanı sıra İran, Özbekistan, Rusya, Azerbaycan ve Türkiye’den de bilim insanları da katılıyor.
Türbe çevresine kurulan 100’den fazla cihaz, hava, toprak, nem, yeraltı suyu ve çevre koşullarının yapı üzerindeki etkisini tespit ediyor. Değerlendirme sonuçları daha sonra 3 boyutlu modellemelere aktarılıyor.
Müze müdürü Maulen Sadikbekov “Hoca Ahmed Yesevi Türbesinde ilk kez bu kadar kapsamlı bir bilimsel araştırmalar yapılıyor. Yürüttüğümüz çalışma, 600 yıldan daha eski bir tarihe sahip olan eserin maruz kaldığı doğal ve insani tahribatı tespit etmek sonrasında da bunların önüne geçmeyi sağlayacak adımları atmayı amaçlıyor. Bu çok kapsamlı bir çalışma. Çok önemli sonuçları olacağında şüphem yok” diye konuştu. Bu tür tarihi türbelerin özelliği olan büyük kubbelerde suyun neden olduğu hasar gerçek ve endişe vericidir.
Sözlerine “Şu ana kadar tespit ettiğimiz kadarıyla türbenin kubbesi oldukça kötü durumda, yer yer çatlak ve çürümeler var. Yapıdaki en büyük tahribat burada gerçekleşmiş. Bu nedenle önceliğimizi kubbeye verdik” diye devam eden Sadikbekov, duvarlarda aşırı nemlenme ve tuz birikmesinin bulunduğunu belirtti. Nemlenmenin türbe yakınındaki araziyi sulamak için kullanılan sudan kaynaklandığına vurgu yapan müze müdürü, söz konusu sulama alanının başka bir yere taşınmasını gündemine aldıklarını söyledi.
14. yüzyılda inşa edilen Hoca Ahmed Yesevi türbesi, 2003 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alındı.
